AltTribute – Terry Pratchett ‘a Bir Saygı Duruşu

Bugün hayal dünyaları yaratma ve orada geçen inanılmaz maceralar anlatma konusunda muhteşem bir yeteneğe sahip Terry Pratchett ‘ın ölüm yıldönümü. Bu vesileyle kendisin hayatına, yaptıklarına ve mirasına şöyle bir bakış atmak ve kendisine saygılarımızı sunmak istedik.

Terry Pratchett 28 Nisan 1948’de Beaconsfield, Buckinghamshire, İngiltere’de Terence David John Pratchett olarak doğdu. İlk hikayesini henüz on üç yaşındayken sattı ve kazadığı para ikinci el bir daktilo satın aldı. 1971’de yayıncı Colin Smythe’den çıkan ilk romanı, The Carpet People mizahi öğeler içeren fantastik tarzda bir kitaptı.

Terry uzun yıllar gazeteci ve basın görevlisi olarak çalıştı, yazılarını ise boş zamanlarında yazmaya çalıştı. Bu sürede 1983 yılında çıkan ve Discworld’un ilk romanı olan The Color of Magic de dahil olmak üzere bir dizi roman yayınlamıştı. 1987’de işi gücü bıraktı ve tam zamanlı olarak Discworld üzerinde çalışmaya başladı.

Kariyerinde 70’in üzerinde kitap bulunmakla birlikte, en bilineni elbette Discworld serisidir. Bu seride tam 41 kitap yer almakta ve bunlardan “Young Adult” şeklinde adlandırdığı çocuk romanları (ve yine de büyüklere de keyif verebilmektedir) serisinin ilki olan “The Amazing Maurice and His Educated Rodents” ile Carnegie Madalyası kazandı. Alakasız ek bilgi, bu evrenin en popüler karakterlerinden “Death/Ölüm” 1 kitap haricinde (the Wee Free Men) bütün kitaplarda yer alan tek karakterdir.

Discworld dünyası dışında Neil Gaiman’la beraber yazdıkları ve 1990’da çıkan “Good Omens” (ki bu kitapta Death’in bir versiyonu da yer alıyor) kendisinin en çok satan işlerinden biridir. 2008’de Discworld’den bağımsız Young Adult romanı “Nation” yayınlanmıştır.

Kendisin eserleri 36 farklı dile çevrilmiş ve dünya çapında 80 milyonun üzerinde satmıştır. Bu kadar üretken bir adamın eserlerinden sadece Hogfather, Going Postal ve The Color of Magic’in kanlı canlı uyarlamalarının olması (ki ben sadece Color of Magic’i izledim, siz de bulursanız kaçırmayın) şaşırtıcıdır.

Kendisi en az hayranları kadar “geek” bir insandır. Küçükken astronomiye meraklı olup sporcu kartı biriktirir gibi gezegen kartları biriktirmesinden, masaüstü D&D oynamasına, video oyunlarına kadar pek çok hobisi bulunmakta. Kitaplarını yazdıktan sonra da biri hariç (ölümünden önceki) tüm Discworld konferanslarına katılmış, hayranlarıyla zaman geçirme fırsatlarını kaçırmamıştır.

Çağdaş İngiliz edebiyatının en önemli yazarlardan biri olarak görülen Pratchett, 1998’de İngiliz edebiyatına yaptığı katkılardan ötürü “Britanya Krallığı Memuru” sıfatını almış, 1999’da the University of Warwick’ten, 2001’de the University of Portsmouth’tan, 2003’te the University of Bath’tan, 2004’te the University of Bristol’dan, 2008’de Buckinghamshire New University ve the University of Dublin’den, 2009’da Bradford University ve the University of Winchester’den, 2013’te The Open University “topluma yaptığı katkılar”dan dolayı fahri doktoralar almıştır. 18 Şubat 2009’da Kraliçe II. Elizabeth tarafından şövalye (Sir Terry Pratchett oradan geliyor yani) ilan edildi. 2010 yılında “the World Fantasy Life Achievement Award” ile onurlandırıldı.

Unseen University’nin kütüphanecisi olan ve bir büyü satesinde o hale gelmiş olan orangutan kitapların popüler karakterlerinden biridir. Bu karakter sayesinde kendisi bu hayvanların soyunun tükenmemesi için çalışan “Orangutan Foundation” üyelerinden biri olmuştur. 2013 yılında bu konuyla ilgili bir belgesel (Facing Extinction) bile çekmiştir.

2007 yılının Aralık ayında kendisine Alzheimer hastalığı teşhisi konulmuş, kendisi bir yandan bu hastalıkla mücadele ederken (tedavi araştırmalarına da maddi manevi destek olmuştur), yazmaya da devam etmiştir. Sir Terry Pratchett 12 Mart 2015’te evinde, ailesiyle beraber ve “kedisi yatağında uyurken” vefat etti. Öldükten sonra yarım kalan, tamamlayamadığı bütün işleri vasiyeti üzerine imha edildi. Yine de Discworld ve diğer işlerle ilgili tüm sorumluluk kendisi gibi yazar olan kızı Rihanna’da bulunmakta. Kızı başka Discworld kitabı olmayacak açıklamasının yanında “Good Omens”in sinema filmi dışında farklı işlerin televizyona uyarlanması üzerinde çalışıldığını söyledi.

Kendisinin ölümünden sonra Twitter hesabından dostu Rob Wilkins tarafından aşağıdaki tweet atıldı.

AT LAST, SIR TERRY, WE MUST WALK TOGETHER.

— Terry Pratchett (@terryandrob) March 12, 2015

Terry took Death’s arm and followed him through the doors and on to the black desert under the endless night.

— Terry Pratchett (@terryandrob) March 12, 2015

The End.

— Terry Pratchett (@terryandrob) March 12, 2015

Fantastik bir dünyayı modern dünya referanslarıyla dolduran, sıradan olaylara sıradışı bir bakış kazandıran, bunu yaparken de bizi kahkahalarla güldürmeyi başaran bu eşsiz insan, belki de şimdi kitaplarında yarattığı karakterle beraber, bir kaplumbağanın sırtındaki dört filin hortumlarında duran disk şeklindeki bir dünyada, asla okuyamayacağımız ama keşke okuyabilsek diyeceğimiz maceralar yaşamaktadır. Seni hep tebessümle hatırlatacağız Sir Terry Pratchett.

Son olarak kendisinin kitaplarından bir alıntıyla bitirmek uygun olur diye düşündüm;

“A man’s not dead while his name’s still spoken.” -Going Postal (İsmi hala konuşulmakta olan bir adam aslında ölmemiştir)